Haritası yapılacak alan içinde kalan yeryüzü topoğrafyasının ve insan eli ile yapılmış her türlü objenin (yollar, binalar, enerji nakil hatları vb.) kanun ve yönetmelikler hükmünde ölçülmesi ve mevcut durumunun kağıt üzerinde gösterilmesi işlemine Sayısal Halihazır Harita denir.

Bir yerin halihazır harita yapılma isteği projeden projeye göre değişmektedir. Örnek olarak, imar uygulaması yapılacak bir bölge ise zemindeki mevcut binaların korunması, kesin sınır içeren yerlerin belirlenmesi gibi nedenlerden ötürü yapılması zorunludur. Diğer bir ifadeyle, kentsel dönüşüm için programlanan bir projede parsel ve malik sayıları çok olan bölgelerde kimin ne kadar yer kullandığını, yola göre konumlarını detaylı öğrenmek için halihazır harita üretimi yapılmaktadır.

Belediyelerin yapacağı teknik hizmetlerin proje planlaması, tasarımı, uygulaması ve işletmesi, imar planı ve yukarıda belirtilen diğer projelerin gerçekleşmesi amacıyla Belediyelerce veya İller Bankasınca yaptırılan büyük ölçekli haritalar da Halihazır Harita olarak adlandırılır.

Şehir Plancıları çalışmalarını planı yapılacak alanda kalan binaların, yolların, elektrik hatlarının, derelerin, tepelerin vb. konumlarını gösteren ölçekli bir harita üzerinde yaparlar.

İmar Planlarında belirtilen esaslardan; konut alanları, park alanları, dini tesis alanları, yollar Halihazır Haritalar olmadan tamamlanması mümkün olamamaktadır.

Halihazır Haritada nirengi, poligon noktaları, RS noktaları, binalar, binaların kat adedi, kaldırımlar, yollar, sokaklar, dışında kalan yerlere ait yükseklik eğrileri, ağaçlar, elektrik direkleri, ada ve parsel numaraları ve sınırları vb. çalışılan alanda bulunan her şey gösterilir. Halihazır Haritalar, “1/2500 ve Daha Büyük Ölçekli Harita ve Planların Yapımına ait Yönetmelik” esaslarına göre 1/1000 veya 1/2000 ölçekli olarak yapılır.

İmar Planı sınırları dışında kalan yerlerde yapılacak olan konut veya işyeri yapılarının ruhsat alabilmesi için Mevzi İmar Planı‘nın dolayısıyla da Halihazır Haritasının hazırlatılması gerekmektedir. Hali hazır haritalar yapılma amacı ve sunulacağı kurumlara göre, o kurum ve amaca yönelik şartnamelere göre yapılmak zorundadır.

Halihazır harita ölçümlerinin onaylanma süresince kurumlarca halihazır harita raporu, ölçüm aletlerinin kalibrasyon belgeleri, koordinat özet ve çıktıları, GPS kontrol raporu, GPS gözlem planı (kinematik gözlemler için ölçü güzergah planı), GPS ölçme kayıt çizelgesi, dengeleme hesap ve sonuçları, açı, kenar ve nivelman ölçü çizelgeleri ve çıktıları, kontrol noktaları ve röper krokileri, ölçü krokileri, kontrol noktaları kanavaları ve dönüşüm katsayıları gibi birçok parametre aranmaktadır.

Ayrıca halihazır haritalar, yapısı gereği hassas ölçüm gerektiren haritalardır. Hâlihazır ölçüm sonucunda, alınan koordinat ve kot değerleri esas alınarak, baraj, tesis ve benzeri yapılar inşa edilmekte ve bu verilere göre dizayn edilmektedir.

GES (Güneş Enerji sistemleri), RES (Rüzgar Enerji Sistemleri), HES işlemleri, kamulaştırma, imar planı, plansız alanlarda yapılaşma ve bir çok iş kolu için öncelikle olmazsa olmaz altlık haritalardır. İmar uygulamaları, yol projeleri, enerji projeleri, mühendislik uygulamaları ve diğer proje çalışmalarında BOHHBUY (Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği’ne) bağlı kalınarak Sayısal Halihazır Harita kullanılır ve şu şekildedir;

• Sayısal Halihazır Haritalar
• Sayısal Şeritvari Haritalar
• Sayısal Topografik Haritalar
• Kadastral Haritalar
• Kamulaştırma Haritaları
• Maden Haritaları
• Göl, Akarsu ve Deniz Kıyı Haritaları
• Orman ve Amenajman Haritaları
• Tematik ve Vektörel Haritalar